Kierownik zespołu
prof. dr hab. n. med. Andrzej Górski, specjalista chorób wewnętrznych – immunologia kliniczna
(https://orcid.org/0000-0002-0863-6041)
Prof. Andrzej Górski pracuje IITD PAN od 1999 roku, kiedy po pierwszej kadencji rektora Akademii Medycznej w Warszawie, zdecydował się na ubieganie o stanowisko dyrektora Instytutu. Jako kierownik Zakładu Terapii Fagowej i Laboratorium Bakteriofagowego kieruje zespołem prowadzącym unikalne badania nad bakteriofagami, których wyniki są publikowane w wysokiej rangi piśmiennictwie, otwierając nowe możliwości zastosowania leczenia fagami w medycynie. Z jego inicjatywy w 2005 r. powstał unikatowy na skalę światową Ośrodek Terapii Fagowej prowadzący eksperymentalną terapię fagową w leczeniu antybiotykoopornych zakażeń bakteryjnych. Prof. A. Górski jest także redaktorem naczelnym czasopisma Instytutu AITE, które stało się, wiodącym w Polsce periodykiem naukowym osiągając za rok 2020 IF 4,291. Odnotował też znaczące dokonania w działalności na rzecz rozwijania wysokich standardów etyki w nauce, co zostało potwierdzone wyborem na stanowisko przewodniczącego Komisji ds. Etyki w Nauce od 2019 r.
Zespół
Profesorowie Instytutu
- dr hab. n. biol. lek. Ryszard Międzybrodzki
(https://orcid.org/0000-0001-7379-7290)
Adiunkci
- dr Ewa Jończyk-Matysiak
(https://orcid.org/0000-0001-6963-1415)
Specjaliści i pracownicy techniczni
- dr Beata Weber-Dąbrowska – główny specjalista inżynieryjno-techniczny
(https://orcid.org/0000-0001-5349-8349) - dr Marzanna Łusiak-Szelachowska – specjalista prowadzący działalność naukową
(https://orcid.org/0000-0001-8535-258X) - mgr inż. Barbara Bubak – specjalista
- mgr inż. Barbara Owczarek – specjalista (https://orcid.org/0000-0001-5658-1455)
- mgr Maciej Żaczek – specjalista
(https://orcid.org/0000-0001-9556-2820) - mgr Martyna Cieślik – specjalista
(https://orcid.org/0000-0003-1352-3778) - Renata Wojciechowska – technik
Pracownicy zatrudnieni wyłącznie w ramach grantów
- mgr inż. Norbert Łodej – specjalista
(projekt BINWIT nr POPC.02.03.01-IP.01-00-006/17) - mgr inż. Filip Orwat – specjalista
(projekt nr NOR/SGS/ACIPHAGE/0192/2020-00) - mgr inż. Justyna Rękas – specjalista
(projekt BINWIT nr POPC.02.03.01-IP.01-00-006/17)
Doktoranci
- mgr inż. Natalia Bagińska
(https://orcid.org/0000-0001-9262-1629)
Profil badań
- izolacja fagów do celów terapeutycznych,
- biologiczna, morfologiczna i genetyczna charakterystyka fagów,
- badania nad nowymi preparatami bakteriofagowymi, (oczyszczanie oraz przechowywanie bakteriofagów do celów terapeutycznych),
- wpływ bakteriofagów na układ odpornościowy i monitorowanie wpływu terapii fagowej na ten układ,
- badania nad bezpieczeństwem i możliwościami wykorzystania bakteriofagów do zwalczania infekcji bakteryjnych,
- badania przedkliniczne preparatów bakteriofagowych (penetracja tkankowa, farmakokinetyka, efektywność w modelach zwierzęcych, toksyczność),
- monitorowanie fagooporności szczepów bakteryjnych,
- eksperymentalna terapia fagowa u zwierząt,
- badania nad zastosowaniem fagów do ochrony żywności i środowiska,
- zapewnienie logistyki eksperymentalnej terapii fagowej u ludzi.
Najważniejsze osiągnięcia naukowe
- Wykazanie, że bakteriofagi wykazują działanie immunomodulacyjne, przy czym różne fagi mogą wywierać odmienne oddziaływania – co może być wykorzystane w terapii m.in. chorób autoimmunizacyjnych i w transplantologii (Górski A. et al.: Phages and immunomodulation. Future Microbiology, 2017, 12: 905-914, http://doi.org/10.2217/fmb-2017-0049). Wysunięcie opartej m.in. na własnych badaniach hipotezy o możliwości zastosowania fagów w terapii COVID-19 (Górski A. et al.: Phages in the fight against COVID-19?. Future Microbiology, 2020, 15: 1095-1100, http://doi.org/10.2217/fmb-2020-0082).
- Wyniki opublikowane w pracy ‘Mammalian Host-Versus-Phage immune response determines phage fate in vivo’, która została nagrodzona nagrodą im. prof. K. Bassalika. Wyniki opisują zależności pomiędzy układem immunologicznym, bakteriami, a bakteriofagami. Oddziaływania tych elementów na siebie nawzajem zostały ujęte w modele matematyczne na podstawie danych eksperymentalnych, a całość dostarcza informacji o bakteriofagach i głównych czynnikach warunkujących przebieg infekcji po ich podaniu.
- Trzecia nagroda Prezesa Rady Ministrów w 2015 roku za osiągnięcia naukowo-techniczne dla zespołu pod kierownictwem dra Pawła Tabakowa (Włodzimierz Jarmundowicz, Bogdan Czapiga, Wojciech Fortuna, Ryszard Międzybrodzki) za „Uzyskanie funkcjonalnej regeneracji rdzenia kręgowego u pacjenta z jego całkowitym urazowym uszkodzeniem w wyniku przeprowadzenia operacji dordzeniowej transplantacji autologicznych komórek gleju węchowego”
Metody badawcze
- Testy in vitro na modelu hodowli komórkowych.
- Analiza statystyczna danych klinicznych (pochodzących od pacjentów leczonych bakteriofagami).
- Metoda Adamsa do określania aktywności litycznej fagów.
- Metoda Gratia do określania RTD (Routine Test Dilution) fagów.
- Metoda kolorymetryczna z wykorzystaniem tetrazolu do wykrywania obecności fagów w próbkach biologicznych i środowiskowych.
- Metoda ELISA (immunoenzymatyczna) do określania poziomu przeciwciał antyfagowych w surowicy pacjentów.
- Metoda płytkowa neutralizacji do określania poziomu neutralizacji fagów przez przeciwciała antyfagowe w surowicy pacjentów.
- Metoda oczyszczania bakteriofagów – chromatografia wykluczania, chromatografia powinowactwa.
Kluczowa aparatura badawcza
- Komora laminarna S@peflow 1.2. BIOAIR
- Komora laminarna CLAS II NUAIRE
- Inkubator CO2, Galaxy 48 New Brunswick
- Mikroskop świetlny z kamerą cyfrową, Leica
- Analizator mikrobiologiczny VITEK 2 – compact BioMerieux
- Wirówka szybkoobrotowa Sigma 3- 30 KS
- Aparat do hodowli bakterii beztlenowych Whitley H 35 HEPA
- Licznik komórek i bakteriofagów ProtoCOL SYNBIOSIS
- Spektrometr Eppendorf
- Czytnik ELISA
- Płuczka ELISA do mikropłytek
Wybrane publikacje
- Cieślik M., Bagińska N., Jończyk-Matysiak E., Węgrzyn A., Węgrzyn G., Górski A.: Temperate Bacteriophages-The Powerful Indirect Modulators of Eukaryotic Cells and Immune Functions. Viruses. 2021, 13(6): 1013
- Letkiewicz S., Łusiak-Szelachowska M., Międzybrodzki R., Żaczek M., Weber-Dąbrowska B., Górski A.: Low Immunogenicity of Intravesical Phage Therapy for Urogenitary Tract Infections. Antibiotics (Basel). 2021, 10(6): 627
- Łobocka M., Dąbrowska K., Górski A.: Engineered Bacteriophage Therapeutics: Rationale, Challenges and Future. BioDrugs. 2021, 35(3): 255-280
- Górski A., Międzybrodzki R., Żaczek M., Borysowski J.: Phages in the fight against COVID-19? Future Microbiol. 2020, 15: 1095-1100
- Górski A., Międzybrodzki R., Węgrzyn G., Jończyk-Matysiak E., Borysowski J., Weber-Dąbrowska B.: Phage therapy: Current status and perspectives. Med Res Rev, 2020, 40(1): 459-463
- Górski A., Międzybrodzki R., Jończyk-Matysiak E., Żaczek M., Borysowski J.: Phage-specific diverse effects of bacterial viruses on the immune system. Future Microbiol, 2019, 14(14): 1171-1174
- Górski A., Bollyky P.L., Przybylski M., Borysowski J., Międzybrodzki R., Jończyk-Matysiak E., Weber-Dąbrowska B.: Perspectives of Phage Therapy in Non-bacterial Infections. Front Microbiol, 2019, 9: 3306
- Górski A., Jończyk-Matysiak E., Łusiak-Szelachowska M., Międzybrodzki R., Weber-Dąbrowska B., Borysowski J.: Bacteriophages targeting intestinal epithelial cells: a potential novel form of immunotherapy. Cell Mol Life Sci, 2018, 75(4): 589-595
- Borysowski J., Ehni H.J., Górski A.: Ethics review in compassionate use. BMC Med., 2017, 15(1): 136
- Majewska J., Kaźmierczak Z., Lahutta K., Lecion D., Szymczak A., Miernikiewicz P., Drapała J., Harhala M., Marek-Bukowiec K., Jędruchniewicz N., Owczarek B., Górski A., Dąbrowska K.: Induction of Phage-Specific Antibodies by Two Therapeutic Staphylococcal Bacteriophages Administered per os. Front Immunol, 2019, 10: 2607